Cur Chuige RBPS
Is é ceann de phríomhaidhmeanna LIFE IP Wild Atlantic Nature ná scéim phíolótach dheonach Íocaíochta Bunaithe ar Thorthaí (RBPS) a bhunú a bhaineann le cáilíocht na gnáthóige. Cuireann sé seo an t-úinéir talún, a scileanna, a saineolas agus an t-eolas ar a gcuid talún lárnach i bhforbairt an tionscadail seo. Cruthaíonn sé margadh nua do na seirbhísí comhshaoil a sholáthraíonn an t-úinéir talún trína bhainistiú talún. In go leor cásanna, d’fhéadfadh seirbhísí comhshaoil ardchaighdeáin a bheith á gcur ar fáil ag tailte cheana féin. I gcásanna eile, tabharfar tacaíocht d’úinéirí talún ar mian leo feabhas a chur ar cháilíocht chomhshaoil a gcuid tailte chun é seo a bhaint amach. Tugann sé seo deis spreagúil d’fheirmeoirí i réimsí an tionscadail an ról ríthábhachtach atá acu inár ndúshláin bhithéagsúlachta agus aeráide a bhaint amach agus a cheiliúradh. Tugann sé deis freisin chun athléimneacht na bpobal feirmeoireachta i suíomhanna Natura 2000 agus timpeall orthu a fheabhsú.
Cad is Scéim Íocaíochta Bunaithe ar Thorthaí ann?
Nascann Scéimeanna Íocaíochtaí Bunaithe ar Thorthaí íocaíochtaí le cáilíocht comhshaoil feirme, agus bíonn leibhéal íocaíochta níos airde mar thoradh ar cháilíocht níos airde. Roinntear an talamh rannpháirteach go léir, idir phríobháideach agus choimín, ina cheapacha agus faigheann gach ceann acu scór gnáthóige ó 0 go 10 in aghaidh na bliana, ag brath ar cháilíocht an chomhshaoil. Socraítear na leibhéil íocaíochta leis an scór seo. Bíonn tionchar ag cáilíocht cúrsaí uisce agus, i gcás tailte príobháideacha, bainistíocht clóis feirme, ar an íocaíocht deiridh trí mheasúnú feirme iomláin.
Táscairí torthaí
Bíonn tionchar díreach ag bainistíocht talamh feirme ar cháilíocht na ngnáthóg. Soláthraíonn gnáthóga ar chaighdeán níos airde seirbhísí comhshaoil níos fearr lena n-áirítear bithéagsúlacht, bainistíocht uisce agus stóráil carbóin. Cé go bhfuil Wild Atlantic Nature dírithe go príomha ar ghnáthóg bhratphortach a chaomhnú agus a athchóiriú, aithníonn an tionscadal freisin an tábhacht a bhaineann le gnáthóga gaolmhara lena n-áirítear coillearnach agus féarach, agus an gá atá ann an feirm iomlán a mheas mar chuid de chur chuige comhtháite i leith bainistíocht inbhuanaithe talún. Ar an gcúis seo úsáidtear táscairí torthaí a bhaineann le trí phríomhghnáthóg feirme – tailte móna, coillearnacha, tailte féaraigh – sa phróiseas meastóireachta chun scór a chinneadh do mheasúnú cáilíochta gnáthóg ag leibhéal na feirme.
I measc na ngnéithe eile lena socraítear cáilíocht na gnáthóige tá bainistiú clós feirme, cothromaíocht cothaitheach, agus riocht agus bainistíocht sruthchúrsaí. Déantar na fachtóirí seo a mheas i measúnú na feirme uile, as sin socraítear an íocaíocht deiridh bunaithe ar thorthaí.
Measúnú ar thorthaí
Measúnú cáilíochta gnáthóg
Déantar cáilíocht gnáthóg a mheas ag leibhéal na páirce agus úsáid á bhaint as scórchárta atá deartha go sonrach chun príomhghnéithe gach gnáthóg a mheas. Leithdháileann an scórchárta marcanna chun cáilíocht na gnáthóige a léiriú i dtéarmaí táscairí sonracha lena n-áirítear bithéagsúlacht (speicis plandaí), bainistíocht uisce, struchtúr fásra, ithir nochta agus gníomhaíochtaí dochracha. Dá mhéad cáilíocht na gnáthóige is amhlaidh is airde an marc a bhronntar i ngach roinn. Faigheann gnáthóga an scór deiridh ar scála 0 (íseal) go 10 (ard) agus tá leibhéal na n-íocaíochtaí nasctha leis an scór seo.
Is clár píolótach é clár Wild Atlantic Nature RBPS, a bhfuil sé mar aidhm aige prionsabail chur chuige an RBPS a léiriú. Ag brath ar acmhainní an tionscadail, táthar ag súil go mbeifear in ann scór gnáthóige a sholáthar don fheirm iomlán laistigh de limistéar an chláir. Tabharfaidh sé seo le fios go soiléir don fheirmeoir ar a fheidhmíocht sa todhchaí go bhfuil a gcuid tailte go léir san áireamh.
Cáilíocht tuilemhá
Tá tailte ina dtarlaíonn tuilte tábhachtach chun gnáthóg agus bainistíocht uisce ar ardchaighdeán a chothabháil. Tá éifeacht ag tuilemhá, atá ag feidhmiú, an ráta a mhoilliú agus an méid sreafa a laghdú. Is fearr a bhainfear é seo amach má bhíonn gnáthóga ardchaighdeáin ar an tuilemhá. Dá bhrí sin tabharfar luach saothair do sholáthar tuilemhánna ar ardchaighdeán feadh na bpríomhaibhneacha tríd an gclár píolótach.
Measúnú feirme iomláin (nó coimíneacht).
Tá gach feirm (nó dáileacht i gcás coimíneachta) faoi réir measúnú feirme iomláin (nó measúnú aonad coimíneachta) ó thaobh cáilíocht agus rioscaí comhshaoil. Úsáidtear an toradh seo chun an íocaíocht deiridh bunaithe ar thorthaí leis an bhfeirmeoir a chinneadh. Breathnaítear ar thrí mheasúnú:
Aithnítear le bainistíocht clós feirme aon rioscaí a bhaineann le saincheisteanna comhshaoil cosúil le áiseanna stórála neamhleor, umair ola ag sceitheadh agus áiseanna míchuí.
Déanann cothromaíocht cothaitheach feirme measúnú ar mhéid an sciodair a ghintear maidir le hinfhaighteacht na dtailte oiriúnach ina ndéantar é a scaipeadh.
Déanann riocht sruthchúrsa measúnú ar gach sruthchúrsa maidir le rioscaí a eascraíonn as sreabhadh, beostoc, dríodar agus cothaithigh.
Leithdháiltear scór ó 0.3 (lag) go 1.2 (ar fheabhas) ar gach ceann de na trí mheasúnú. Is é toradh an mheasúnaithe feirme iomláin an scór is ísle (0.3, 0.6, 1 nó 1.2) a gnóthaíodh in aon chatagóir ar leith. Méadaítear an scór deiridh um cháilíocht gnáthóg faoi thoradh an mheasúnaithe feirme iomláin chun an íocaíocht bunaithe ar thorthaí a gheobhaidh gach feirmeoir a chinneadh.